We denken vaak dat we veel weten, terwijl onze kennis grotendeels afhankelijk is van anderen. De knowledge illusion verwijst naar de neiging van mensen om te overschatten hoeveel ze eigenlijk begrijpen. In werkelijkheid vertrouwen we vaak op gedeelde kennis binnen onze omgeving, zonder die zelf volledig te bezitten. Dit fenomeen wordt ook wel het illusion of explanatory depth genoemd: je denkt iets te begrijpen, totdat je het moet uitleggen. In het onderwijs is dit belangrijk: leerlingen kunnen denken dat ze iets begrijpen, terwijl ze het eigenlijk grotendeels baseren op externe bronnen, oppervlakkige herkenning of de kennis van anderen. Een voorbeeld is een student die zegt te weten hoe een fiets werkt. Maar wanneer je vraagt het uit te leggen, komt hij niet verder dan: “je trapt en dan ga je vooruit” — hij kent de werking van ketting, tandwielen en balans eigenlijk helemaal niet.
Rozenblit, L., & Keil, F. C. (2002). The misunderstanding of misunderstanding: Social and cognitive factors in the illusion of explanatory depth. Cognitive Science, 26(5), 521–562.
Sloman, S. A., & Fernbach, P. (2017). The knowledge illusion: Why we never think alone. Riverhead Books.
Keil, F. C. (2006). Explanation and understanding. Annual Review of Psychology, 57, 227–254.