Het klinkt misschien aantrekkelijk dat je met 10.000 uur oefenen ergens expert in kan worden, maar dat wisselt sterk per domein én per persoon. In de jaren ‘70 kwamen onderzoekers William Chase en Herbert Simon tot de ontdekking dat experts zo’n 100.000 patronen binnen hun domein in het hoofd hebben, wat ongeveer 10 jaar zou duren om te ontwikkelen. Dit onderzoek is vervolgens opgepakt door psycholoog K. Anders Ericsson, die onderzoek deed naar uitblinken in iets. Volgens zijn onderzoek kunnen individuele verschillen in prestaties verklaard worden door verschil in oefening. Daaropvolgend heeft schrijver Malcolm Gladwell in het boek Uitblinkers (2008) beide onderzoeken omarmd. Hij zag wel iets in de theorie dat training aan de basis ligt van genialiteit. Ook bedacht hij dat je gemiddeld zo’n 4 uur per dag hebt om bijvoorbeeld een muziekinstrument te oefenen. 10 jaar x 4 uur per dag oefenen is ongeveer ‘10.000 uur oefenen om expert te worden’. Sindsdien is dit een veelgebruikte stelregel. Deze stelregel is echter onjuist. Ericsson schrijft namelijk dat Gladwell zijn oorspronkelijke onderzoek niet goed heeft begrepen. Het onderzoek betekent namelijk niet dat zij simpelweg bezig zijn geweest met het 10.000 uur herhalen van een oefening (‘zesjescultuur’), maar doelbewust bezig zijn geweest om tot een hoger niveau te komen. Vaak was dit nog wel meer dan 10.000 uur: een vioolspeler op topniveau zit vaak aan de 15.000+ uur. Het woord ‘doelbewust’ is hierin erg belangrijk: een zeer ervaren arts die al jaren een bepaalde operatie uitvoert, zal dit niet per definitie beter kunnen dan een geneeskundestudent die net is afgestudeerd. Sterker nog: mensen die niet doelbewust met iets bezig blijven, kunnen soms zelfs relatief minder goed worden in iets, bleek uit onderzoek van Ericsson. Daarbij is het ook belangrijk om op te merken dat Ericsson erg sterk gelooft in nurture (competenties zijn aangeleerd), terwijl uit andere onderzoeken ook naar voren komt dat nature (competenties zijn aangeboren) wel degelijk ook een bepalende rol kan spelen. Zowel het aantal uren oefenen als überhaupt de maakbaarheid van menselijke expertise zijn dus een mythe. Al kun je uiteraard wel beter ergens in worden door (doelbewust) te oefenen.
De Bruyckere, P., Kirschner, P. & Hulshof, C. (2019). Juffen zijn toffer dan meesters. Nog meer mythes over leren en onderwijs . Amsterdam, Nederland: Lannoo Campus | Anderz.