De verwachtingen die docenten hebben van studenten, hebben invloed op de prestaties. Het ‘Pygmalion-effect’ is de titel – en tegenwoordig een algemeen gebruikte term – van een onderzoek uit 1968. In dit onderzoek, gedaan door Robert Rosenthal en Leonore Jacobson, werd onderzocht in hoeverre de verwachtingen van docenten invloed hebben op de prestaties van studenten. Dit fenomeen is ontstaan vanuit een Griekse mythe waarin een beeldhouwer verliefd werd op een zelfgemaakt beeld van de meest perfecte vrouw. Hij wenste dat het beeld tot leven kwam en dit gebeurde. “If men define situations as real, they are real in their consequences” (Thomas Theorem, 1928). Uit onderzoek van Rosenthal en Jacobson kwam naar voren dat de verwachtingen die docenten hebben van studenten, invloed hebben op de resultaten van die studenten. Dit komt doordat docenten deze verwachtingen via zowel verbale als non-verbale communicatie overbrengen op de studenten. Wanneer een student deze verwachting (onbewust) deelt, zal hij of zij zich ook zo gaan gedragen. Het fenomeen is een vorm van de selffulfilling prophecy. Volgens meta-analyses van Professor John Hattie (2017) is dit de meest invloedrijke factor van alle factoren die invloed hebben op de leerprestaties van studenten. Echter, uit diverse recente onderzoeken komt naar voren dat de effecten klein zijn en geen blijvende invloed hebben. Daarnaast is niet duidelijk in hoeverre het invloed heeft op de intelligentie. Tot slot is het de vraag of studenten daadwerkelijk anders presteren door het gedrag van docenten, of omdat docenten simpelweg goed kunnen inschatten hoe studenten presteren.
Jussim, L. & Harber, K. D. (2005). Teacher expectations and self-fulfilling prophecies: Knowns and unknowns, resolved and unresolved controversies. Personality and Social Psychology Review, 9(2), 131-155. doi:10.1207/s15327957pspr0902_3
Good, T. L., Sterzinger, N., & Lavigne, A. (2018). Expectation effects: Pygmalion and the initial 20 years of research. Educational Research and Evaluation, 24, 99-123. doi: 10.1080/13803611.2018.1548817